Nieoficjalni przedstawiciele rodziny witamin z grupy B (inozytol, cholina i kwas paraaminobenzoesowy (PABA)

Witamina B₇ - inzytol

Inne nazwy – inozytol, i-inozytol, mezoinozytol, mioinozytol wit. B7

Zaczynamy jak zwykle od historii – czyli wracamy do szczurów.

Natomiast dla Czytelników spragnionych oraz dla cierpiących na niedosyt informacji o biosach - dobra wiadomość - wracamy też do biosów!

Jak pamiętamy, bios – został pierwotnie zidentyfikowany przez Wildiersa jako czynnik wzrostowy, niezbędny do rozwoju drożdży (vide doświadczenia Pasteura).

Przy szczegółowych badaniach okazało się jednak, że wspomniany bios nie był czynnikiem jednorodnym – był mieszaniną – i po oddziaływaniu na ów roztwór zasadowym roztworem octanu ołowiu, bios rozdzielał się na dwie frakcję – nierozpuszczalny osad - nazwany bios I i frakcja pozostała w rozpuszczalniku - nazwana biosem II.

Nierozpuszczalna frakcja bios I została zidentyfikowana w 1928 roku przez Eastcott i ustalił on jednocześnie iż jest to związek 6-hydroksycykloheksan zwany też mezoinozytolem zaś później mioinozytolem.

Widomo było wówczas o tym związku iż jest czynnikiem wzrostowym organizmów. Występuje powszechnie w świecie roślinnym, w postaci wolnej lub związanej z kwasem fosforowym.

U zwierząt brak tego związku powoduje zahamowanie procesu wzrostu i wypadanie sierści. Uczestniczy on w powstawaniu błon komórkowych i cytoplazmatycznych, chroni wątrobę przed stłuszczeniem.

Nie są znane skutki niedoboru inozytolu gdyż występuje zbyt powszechnie w pożywieniu..

W 1940 roku Woolley stwierdził doświadczalnie iż myszy pozbawione inozytolu w pożywieniu nie rozwijają się prawidłowo (wzrost), i mają widoczne zewnętrzne oznaki niedoboru tej substancji (wypadanie sierści), – jednakże dodanie im inozytolu do paszy powodowało cofnięcie się objawów.

Pierwotnie – ze względu na duże zapotrzebowanie dzienne na inozytol (ok. 1 g) problematycznym wydawało się zaliczenie go do witamin.

Obecnie, wiadomo że inozytol odpowiada w organizmie za prawidłowe funkcjonowanie neuroprzekaźników (serotonina i dopomina), zwiększając wrażliwość receptorów na serotoninę co przynosi samo z siebie poprawę samopoczucia – stąd prawdopodobnie wzięła się niepotwierdzona teza, iż ma on jakoby pozytywny i leczniczy wpływ na depresję.

Inozytol i wpływ na mózg

Co do funkcjonowania intelektu, a głównie pamięci, inozytol ma jednak pewne znaczenie – gdyż jest (podobnie jak i lecytyna) składnikiem budulcowym błon komórkowych, dodatkowo inozytol odgrywa dużą rolę w utrzymaniu równowagi pomiędzy miedzią i cynkiem w komórkach mózgu – stąd jego duża rola w utrzymywaniu prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.

Pod względem chemicznym mioinozytol to nazwa zwyczajowa cykloheksanheksolu – cyklicznego sześciowęglowego alkoholu polihydroksylowego, posiadającego 6 grup hydroksylowych (cukrol)

Zależnie od położenia grup hydroksylowych istnieje teoretycznie 9 stereoizomerów inozytolu przy czym istnieje para enencjomerów (mioinozytoli). Najczęstszą postacią jest mioinozytol zwany również fachowo cykloheksen-cis 1,2,3,5-trans 4,6-heksol.

Inne nazwy występujących izomerów to: scyllo-, d-chiro maco, neo, allo, epi i cis-inozytol – występują one jednak bardzo rzadko w przyrodzie.

Wszystkie izomery inozytolu mają słodki smak.

Inozytol jest wytwarzany w organizmie przy udziale enzymu o nazwie fytoza. Buduje fosfatodyloinozytol (który jest glicerofosfolipidem) będący prekursorem ważnych dla organizmu przekaźników hormonalnych, wchodzi w skład spermy.

Przypuszcza się że brak inozytolu może być przyczyną niepłodności.

Jest powszechnie wykorzystywany jako substancja słodząca w napojach doenergetyzowujących (Red Bull, Energizer)

Chemiczny wzór strukturalny – taki jak glukoza – C₆H₁₂O₆.

UWAGA! Ostatnio zwraca się uwagę na niekorzystne właściwości soli wapniowo-magnezowych kwasu inozytoheksafosforowego jako czynnika demineralizującego organizm.

Inozytol odgrywa dużą role w profilaktyce chorób związanych z nadmiarem cholesterolu gdyż pełni rolę substancji lipotropowej zapobiegającej gromadzeniu się tłuszczów i cholesterolu w wątrobie.

Inozytol jest wypłukiwany z organizmu przez picie nadmiernej ilości płynów, ale także zawarta w kawie kofeina znacznie obniża jego poziom.

Ma działanie łagodzące skutki stresu

Początkowo zwany był mezoinozytolem, związany jest często z kwasem ortofosforowym (szczególnie często w nasionach) jako fityna (sól wapniowa i magnezowa kwasu inozytoheksafosforowego).

Mioinozytol jest najważniejszym z 9 izomerów inozytolu, i wraz z choliną, która jest jego bliską kuzynką wykazuje działanie lipotropowe, bierze on udział w metabolizmie tłuszczów w wątrobie – stanowiąc środek ochronny przeciwko jej otłuszczeniu, wchodzi w skład fosfatodyloinozytolu – tłuszczu złożonego. Fosfatydyloinozytole odgrywają ważną rolę w przekaźnictwie informacji jako wtórny przekaźnik informacji hormonalnych.

Otrzymujemy inozytol z pokarmu na dwa sposoby -

1)kwas fitynowy zawarty w błonniku roślinnym ulega przemianie w inozytol pod

wpływem trawienia przez bakterie jelitowe

2) można go też otrzymywać bezpośrednio z pokarmu – jest zawarty np. w mięsie.

Przedrostm mio- oznacza właśnie mięsień.

Niektórzy producenci wytwarzają suplementy z mioinozytolem, lub mioinozytolem i choliną.

Występują opinie iż inozytol, pomaga w różnych chorobach – wątroby, neuropatii cukrzycowej, chorobie Alzheimera, depresji i napadach paniki – brak jest jednak wystarczających dowodów w piśmiennictwie naukowym, na potwierdzenie owych hipotez.

Dzienne normy referencyjne

Ze względu na to iż inozytol występuje bardzo powszechnie a jego bardzo duże ilości nie są toksyczne dawki referencyjne nie są dlań ustalone.

NIEDOBÓR

Objawy niedoboru u człowieka nie są znane. Niedobór u zwierząt laboratoryjnych – myszy – powoduje on niedobór wzrostu i wypadanie włosów.

NADMIAR

Objawy toksyczne i przedawkowania nie są znane. Nawet bardzo duże dawki (50 g) nie powodują żadnych skutków ubocznych.

Źródła występowania -

Inozytol występuje dość powszechnie w owocach warzywach, mięsie, mleku, ziarnach zbóż, wątrobie, drożdżach i kiełkach pszenicy.

Zapotrzebowanie

Nie jest ściśle określone – wynosi ok. 1 g dziennie

Suplementacja

Zapotrzebowanie na inozytol zabezpiecza prawidłowa dieta.